Türk Metal Sendikası ve Metal Sanayicileri İşveren Sendikası (MESS) arasında görüşmeleri süren ve 130 bin işçiyi doğrudan ilgilendiren grup toplu iş sözleşmesinde patronlar ilk 6 ay yüzde 12 ve ikinci 6 ay enflasyon farkı ücret zammı dayattı. Teklif, TÜİK’in açıkladığı ve ENAG verilerinin yaklaşık 3’te biri kadar olan enflasyon verilerinin dahi altında kaldı.
Türkiye’nin en büyük özel sektör toplu iş sözleşmesi, MESS patronlarının resmi enflasyonun dahi altında verdiği teklif nedeniyle tıkandı. Türk Metal Sendikası, MESS Genel Merkezi’nde süren görüşmeler kapsamında 12 Eylül tarihinden bu yana 5 oturum gerçekleştirildiğini, görüşmeler boyunca 49 madde kabul edilirken, 75 maddede ve 2 yönetmelikte anlaşma sağlanamadığını duyurdu.
MESS yüzde 12 ücret zammı teklif etti
Türk Metal Sendikasının açıklamasında anlaşma sağlanamayan maddelerin başında ücret artışı ve sosyal haklara ilişkin taleplerin olduğu belirtildi. Uzlaşma sağlanamaması üzerine görüşme masasından kalkan ve uyuşmazlık tutanağı tutarak arabuluculuk sürecini başlatan Türk Metal Sendikası’ndan yapılan açıklamada, MESS ile yürütülen toplu iş sözleşmesinin neden anlaşmazlıkla sonuçlandığına dair şu ifadelere yer verildi:
“MESS bugün yapılan oturumda Sendikamızın kabul edemeyeceği bir ücret artışı teklifinde bulunmuştur. Sendikamızın teklifine karşılık ilk 6 ay için yüzde 12, diğer 6 aylık periyotlar için enflasyon oranında artış önermiştir. Sosyal haklara ise 1. yıl için yüzde 19,25, 2. yıl için de enflasyon oranı kadar artış teklif edilmiştir. Sendikamız, böyle bir dönemde metal işçilerine reva görülen bu teklifi ve çalışma barışını ortadan kaldırmayı amaçlayan bu yaklaşımı kabul etmemektedir.”
Türkiye’nin en kârlı şirketlerinin üyesi olduğu MESS bünyesinde çalışan işçilerin net çıplak ücreti 4800 lira iken, önerilen yüzde 12+resmi enflasyon farkı dayatması, ücretlerin enflasyon karşısında daha fazla ezilmesi anlamına geliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) aralık ayında yıllık enflasyonu yüzde 21,31 olarak açıkladı. Bağımsız iktisatçıların oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubunun verilerine göre ise Türkiye’de yıllık enflasyon yüzde 58,65 oldu. ENAG’ın açıkladığı enflasyon, resmi enflasyonu neredeyse 3’e katlamış oldu.
Buna göre MESS’in önerdiği ilk 6 ay için yüzde 12 ve ikinci 6 ay için önerdiği enflasyon farkı enflasyonun oldukça altında kaldı.
Türkiye’de MESS’e ait işyerinde çalışan ortalama ücretli bir işçinin net ücreti ocak ayında yaklaşık 650 dolar iken, bugün 350 dolara kadar geriledi. İşçilerin dolar bazında ücreti yaklaşık yüzde 45 erimiş oldu.
MESS üyesi işçilerin halihazırda ortalama 4 bin 800 TL net çıplak ücreti, yeni yılda 3600-4000 TL bandında uygulanması beklenen asgari ücrete daha da yaklaşacak.
MESS grup sözleşmesinde işçi sendikalarının açıkladığı sözleşme taslaklarında yer alan ücret zammı talepleri yüksek enflasyon karşısında ‘eksi zamma’ dönüştü.
Türk Metal Sendikası ağustos ayında açıkladığı MESS grup sözleşme taslağında yüzde 29,5 zam talep ederken, Birleşik Metal-İş aynı ayda açıkladığı taslakta yüzde 30,89 ücret zammı talep etmişti.
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre ise taslakların açıklandığı ağustos ayından bugüne kadar yüzde 23,75 enflasyon yaşandı. Kasım enflasyonun yüzde 9,9 geldiği Türkiye’de, enflasyonda eğilim artış yönünde. Enflasyon aralık ve ocak (2022) aylarında sabit kalsa dahi 6 aylık enflasyon yüzde 43’ü aşacak.
E karlı şirketlerde çalışıyorlar
İşçilere yüzde 12 zam öneren şirketler 2020 ve 2021 yıllarında kârlarını katladı. Şirketlerden bazılarının kâr artışı şöyle kaydedildi:
- Ford Otosan: 2021 yılının ilk 9 ayında kârını yüzde 108 artırdı
- Arçelik: 2020’de kârını yüzde 202, 2021’in ilk 9 ayında yüzde 81 artırdı
- Türk Traktör: 2021’in ilk 9 ayında net kârını yüzde 130 artırdı.
- Tofaş: 2021’in ilk 9 ayında net kârını yüzde 80.3 artırdı.
- Otokar: 2021’in ilk 9 ayında net kârını yüzde 61.2 artırdı.
- Isuzu: 2021’in ilk 9 ayında brüt kârını yüzde 129 artırdı.
- Federal Mogul: 2021’de kârını yüzde 64 artırdı.
- Sarkuysan: 2020 kâr artışı yüzde 179
