Merkezi İsviçre’de olan Uluslararası Organize Suçlara Karşı Küresel Girişim (GI-TOC), dünya üzerinde organize suç örgütlerinin faaliyetlerini ve ülkelerin bu faaliyetlere karşı aldığı önlemleri yakından izliyor.
Varoluş amacı gereğince GI-TOC, bu izlemelerinin sonuçlarını her yıl raporlaştırıp dünyaya açıklıyor. Kuruluş, 2021 yılıyla ilgili raporunu internet üzerinden yayımlayarak ülkelere duyurdu.
T24’ten gazeteci Tolga Şardan bugünkü yazısında raporda yer olan hususlara ve raporun Türkiye ile ilgili kısmına dair önemli bilgiler paylaştı. Rapora göre:
COVID-19’un Dünya’yı alt üst ettiği 2020’de tecritler ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle ‘yasal ekonomi’ durma noktasına geldi.
Sağlıkta kişisel koruyucu ekipmanların yasa dışı ticaretinde kısa sürede fırsatlar ortaya çıktı. Ekipman, sahte ilaçlar, sahte aşılar ve kamu alımları etrafında yolsuzluklar meydana geldi.
Siber suç faaliyeti patladı
Uyuşturucu kaçakçıları, kaçak mallarını taşımanın yeni yollarını buldular. Yasa dışı mallarını gerekli pandemi malzemelerinin sevkiyatları arasına sokarak yetersiz çalışan limanlardan geçirdiler.
Yılın içinde büyük ölçüde talepteki düşüş nedeniyle petrol fiyatı düştü. Bu sebepten, petrol kargosu taşıyan gemileri korsanlığa karşı savunmasız bıraktı.
GI-TOC’a göre dünya genelinde organize suç örgütlerinin tespit edilen suç faaliyetlerinin ortalama ölçeği 10 üzerinden 4.87 değerinde. Listenin ilk on sırası şöyle: Kolombiya (7.76), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (7.75), Myanmar (7.59), Meksika (7.56), Nijerya (7.15), İran (7.10), Afganistan (7.08), Irak (7.05), Orta Afrika Cumhuriyeti (7.04) ve Honduras (6.98).
Türkiye ise listeye (6.89) değeriyle 12. sıradan girmiş durumda. Rapora göre Türkiye, Birleşmiş Milletler’de (BM) temsil edilen 193 ülke içinde organize suçların en yoğun gerçekleştiği 12. ülke.
GI-TOC’a göre Suriye (6.84), Pakistan (6.28), Rusya (6.24), Sırbistan (6.21) ve Uganda (6.14) Türkiye’nin gerisinde yer alıyor.
Avrupa’da lider, Asya’da beşinci
Kıtalar arasındaki tabloya göre ise Türkiye, Avrupa’da birinci sırada alırken, Asya’da beşinci sırada yer alıyor. Türkiye, Asya tablosunda Myanmar (7.59), İran (7.10), Afganistan (7.08) ve Irak (7.05)’ın ardından geliyor. Avrupa’da ise Türkiye’ye en yakın ülkeler olarak Sırbistan (6.21), Ukrayna (6.18), Karadağ (6.00), Bosna Hersek (5.89) ve İtalya (5.81) sıralanıyor.
Suç pazarında Türkiye’nin durumu
Raporda “suç pazarı” olarak tanımlanabilecek suç gruplarının faaliyet alanlarına yönelik tespitler de yer alıyor.
Türkiye, bu sıralamaya 6.40 ile 13. sıradan girmiş. Bu sınıflandırmada listenin ilk sırasında Meksika (8.00) yer alıyor. İkincilikte Kolombiya (7.20), üçüncülükte ise Nijerya (7.05) var.
Türkiye’deki organize suç örgütlerinin faaliyet alanlarında petrol, doğal gaz, nükleer enerji gibi yenilenemeyen kaynaklara yönelik suçlar (9.50) ilk sırayı alıyor.
İkinci sırada (9.00) ile insan kaçakçılığı ve silah kaçakçılığı yer alırken, eroin ticareti (8.00) ile dördüncü sırada yer alıyor.
Sıralama; insan ticareti (7.00), esrar ticareti (5.00), nadir bitki türlerine yönelik suçlar (4.00), kokain ticareti (4.00) ve nadir hayvan türlerine yönelik suçlar ise (3.00) olarak görülüyor.
Devletle bağlantılı suç grupları
Raporda organize suçların gerçekleştirilmesinde rol alan aktörler incelenmiş. Türkiye, bu incelemeye göre 12. sırada yer alıyor.
Türkiye’de işlenen organize suçların, işleyenlere göre yoğunluk dağılımı şöyle: Mafya grupları (8.00), suç şebekeleri (7.50) ve yabancı aktörler (5.00)
Fakat bu sınıflandırmada çok dikkat çekici bir tespit var. Şöyle ki; GI-TOC, bu sınıflandırmaya “State-embedded actors”, yani “devletle bağlantılı aktörler (suçlular)” şeklinde Türkçeleştirebileceğimiz bir tanımlama koymuş.
Türkiye’nin bu kriterdeki yoğunluğu (9.00) olarak görülüyor!
Devletle bağlantılı aktörler kategorisinde Türkiye’nin önünde yer alan ülkelerden bazıları şöyle: Suriye (10.00), Lübnan (9.50), Venezuela ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti (9.00). Buna karşın Suriye’de mafya yapıları oldukça düşük (4.50).
Organize suçlarla mücadele
GI-TOC raporunun en önemli bölümlerinden birisi de organize suçlara karşı devletlerin yaptığı mücadelenin yoğunluğu ve gücü. Listenin başında Finlandiya ve Liechtenstein (8.42) var. İki ülkeyi Yeni Zelanda (8.36) takip ediyor.
İlk on ülke şöyle sıralanıyor: Danimarka (8.21), İzlanda (8.04), Avustralya (7.96), Norveç (7.92), İngiltere (7.88), Estonya (7.83) ve Andorra (7.75)
Türkiye (3.51) ile 193 ülke arasında 151. sırada yer alıyor.
Türkiye’nin mücadelesindeki parametrelere bakıldığında şöyle bir sonuç ortaya çıkıyor: Adalet sisteminin etkisi (2.00), Kara paranın aklanmasıyla mücadele (2.00), Politik liderlik ve yönetim (3.00), Devlet şeffaflığı ve hesap verilebilirlik (3.00), Kolluk gücü (3.00)
Yüksek suç yoğunluğu grubu
Raporda dikkat çekici son veri ise, ülkelerin “suç yoğunluğu – mücadele yoğunluğu” bağlamındaki durumu.
Yapılan tespitlere göre; Türkiye, “yüksek suç yoğunluğu – düşük yoğunluklu mücadele” grubunda yar alıyor. Bu grupta Türkiye ile birlikte 57 ülke yer alıyor.
Bazıları şunlar: Brezilya, Çin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Arnavutluk, Meksika, Karadağ, Bosna Hersek, Libya, İran, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye, Sudan, Ukrayna.
Söz konusu sınıflamada en değerli konum, “düşük yoğunluklu suç – yüksek yoğunluklu mücadele” olarak görünüyor.
Bu grupta 50 ülke var. Ülkeler arasında Almanya, İngiltere, Finlandiya, İzlanda, İrlanda, Japonya, Kore, İsveç, Norveç, İsviçre, Kanada, Belçika, Avustralya, Avusturya, Singapur yer alıyor.
